Jednym z podstawowych badań, które lekarz rodzinny może zlecić, jest morfologia z rozmazem. To badanie pozwala na dokładną analizę wszystkich krwinek, co umożliwia wykrycie wielu chorób, czasami nawet zanim zaczną dawać objawy kliniczne. Jest szybkie i tanie, dlatego często jest włączane do pakietu badań profilaktycznych, które powinniśmy robić przynajmniej raz w roku.
Spis treści
Morfologia z rozmazem a zwykła morfologia
Pacjenci często nie widzą różnicy między zwykłą morfologią a morfologią z rozmazem, ale dla lekarza różnica jest istotna. Podstawowa morfologia obejmuje tylko podstawowe parametry czerwonych krwinek oraz analizę ilościową białych krwinek i płytek krwi. Natomiast morfologia z rozmazem dodatkowo dzieli leukocyty na limfocyty, neutrofile, eozynofile, bazofile i monocyty. Wyniki morfologii z rozmazem mają większe znaczenie diagnostyczne, ponieważ poszczególne grupy krwinek odgrywają różne role w organizmie. Zazwyczaj zleca się to badanie, gdy w podstawowej morfologii występują nieprawidłowości. Morfologia może być wykonana albo automatycznie albo ręcznie przez diagnostę laboratoryjnego.
Morfologia automatyczna wykorzystuje specjalny analizator hematologiczny, który dzieli poszczególne komórki na grupy na podstawie ich parametrów. Obecnie standardem jest morfologia z podziałem na 5 grup, czyli neutrofile, eozynofile, bazofile, limfocyty i monocyty.
Morfologia ręczna polega na przygotowaniu preparatu z kropli krwi, a następnie ręcznym zliczeniu i podziale białych krwinek na podstawie obrazu pod mikroskopem. Ta metoda jest bardziej czasochłonna, ale daje znacznie bardziej szczegółowe informacje. Diagnosta nie tylko zlicza komórki, ale także może ocenić ich wygląd i wykryć ewentualne zmiany lub nieprawidłowości, które mogą świadczyć o procesie nowotworowym.
Wyniki badań krwi: czego możemy dowiedzieć się z morfologii?
Morfologia krwi to proste badanie, które można wykonać w każdym laboratorium diagnostycznym. Wyniki najczęściej są dostępne nawet tego samego dnia, w niektórych przypadkach nawet w ciągu godziny. Należy jednak pamiętać, że interpretację wyników powinien zawsze dokonać lekarz. W przypadku morfologii z rozmazem podstawowe normy różnią się w zależności od płci i wieku pacjenta.
- RBC – liczba erytrocytów,
- Hb – poziom hemoglobiny,
- MCV – średnia objętość czerwonych krwinek,
- HCT – hematokryt, czyli stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi,
- Retikulocyty – niedojrzałe formy erytrocytów pomocne w ocenie procesu erytropoezy w szpiku kostnym,
- MCH – średnia zawartość hemoglobiny w czerwonych krwinkach,
- MCHC – średnia objętość hemoglobiny w czerwonych krwinkach,
- RDW – zróżnicowanie populacji erytrocytów pod względem ich rozmiaru.
- PLT – liczba płytek krwi,
- MPV – średnia objętość płytek krwi,
- PDW – zróżnicowanie populacji płytek krwi pod względem ich rozmiaru.
Dodatkowo na wynikach badań krwi znajdziemy informację o bezwzględnej liczbie limfocytów (WBC) oraz podziału na poszczególne grupy (NEU, EOS, BASO, LIM, MON) w przypadku morfologii z rozmazem.
Interpretacja wyników krwi morfologii z rozmazem
Wyniki morfologii z rozmazem zazwyczaj są dostępne wkrótce po pobraniu krwi, co umożliwia szybką ocenę i podjęcie odpowiednich działań leczniczych. Ważne jest jednak, aby interpretację wyników powierzyć lekarzowi. Normalne wyniki morfologii świadczą o tym, że nic niepokojącego dzieje się w naszym organizmie, przynajmniej pod względem analizowanych układów.
- Neutrofile – podwyższona liczba neutrocytów może wynikać z wysiłku fizycznego, ciąży lub przewlekłego stresu. Może także wskazywać na choroby nowotworowe, białaczkę lub choroby autoimmunologiczne. Występuje także w stanach zapalnych spowodowanych martwicą tkanek, na przykład po oparzeniach. Spadek liczby neutrocytów obserwuje się w przypadku zakażeń wirusowych i grzybiczych.
- Eozynofile – podwyższona liczba eozynofili jest charakterystyczna dla alergii, chorób zakaźnych i pasożytniczych. Spadek liczby eozynofili może wystąpić w wyniku oparzeń, urazów lub wysiłku fizycznego.
- Bazofile – podwyższona liczba bazofili może być objawem alergii, białaczki lub choroby Hodgkina. Bazofile powyżej normy obserwuje się również w niedoczynności tarczycy i zapalnych chorobach przewodu pokarmowego. Natomiast spadek liczby bazofili może wskazywać na ostre infekcje, takie jak zapalenie płuc, nadczynność tarczycy lub przewlekły stres.
- Monocyty – wzrost liczby monocytów występuje głównie w przypadku mononukleozy zakaźnej, gruźlicy, zakażeń pierwotniakowych lub zapalenia wsierdzia. Może również wystąpić w przypadku operacji chirurgicznych lub chorób nowotworowych. Spadek liczby monocytów najczęściej obserwuje się przy leczeniu kortykosteroidami.
- Limfocyty – liczba limfocytów wzrasta głównie w przypadku zakażeń bakteryjnych i wirusowych. Często występuje również dużo większy wzrost liczby limfocytów w białaczkach limfatycznych, szpiczaku mnogim i chorobach autoimmunologicznych. Spadek liczby limfocytów najczęściej występuje przy ciężkich zakażeniach wirusowych lub w przypadku stosowania kortykosteroidów.
Morfologia z rozmazem u dzieci i niemowląt: normy
Morfologia u dzieci jest jednym z podstawowych badań laboratoryjnych. Jednak interpretacja wyników badań krwi u dzieci może być trudna, ponieważ normy zmieniają się dynamicznie wraz z wiekiem dziecka. W większości laboratoriów, pomimo wykonania morfologii z rozmazem u dzieci, normy podawane na wynikach dotyczą dorosłych. Dlatego wyniki tych badań powinny być zawsze oceniane przez lekarza, który uwzględni normy odpowiednie dla wieku i płci pacjenta. Morfologia u niemowląt i małych dzieci najczęściej jest wykonywana z krwi pobranej z palca, a u starszych dzieci z krwi żylnej, tak samo jak u dorosłych. Badanie rozmazu krwi u dziecka najczęściej jest zlecanie w przypadku infekcji, ponieważ może pomóc określić, czy mamy do czynienia z infekcją wirusową czy bakteryjną, co pozwala na dostosowanie odpowiedniego leczenia.
Czy morfologia musi być na czczo?
Wiele osób zastanawia się, czy morfologia musi być wykonywana na czczo. Najnowsze zalecenia mówią, że morfologia krwi nie musi być wykonywana na czczo, ponieważ pora dnia nie ma istotnego wpływu na wyniki. Jednak ze względu na to, że niektóre parametry mogą nieznacznie różnić się w zależności od pory dnia, w jakiej badanie zostało wykonane, zaleca się, aby badanie to było wykonywane w godzinach porannych, dla jak najlepszej porównywalności wyników. Pogląd, że morfologia musi być na czczo, wynika głównie z tego, że materiał do badania często jest pobierany razem z materiałem do badań biochemicznych, które powinny być wykonywane na czczo.
Cena morfologii z rozmazem
Ile kosztuje wykonanie morfologii? Ze względu na to, że morfologia jest jednym z badań wchodzących w skład pakietu profilaktycznego, jest relatywnie tanim badaniem. W większości laboratoriów, zarówno morfologia zwykła (cena około 7-8 złotych) jak i morfologia z rozmazem, są dostępne. Cena morfologii zależy głównie od tego, czy wykonuje się automatyczny czy ręczny rozmaz krwi. W przypadku morfologii z rozmazem automatycznym, cena zwykle nie przekracza 10 złotych, natomiast morfologia z rozmazem ręcznym to koszt około 10-15 złotych.
Ile kosztuje wykonanie morfologii? Ze względu na to, że morfologia jest jednym z badań wchodzących w skład pakietu profilaktycznego, jest relatywnie tanim badaniem. W większości laboratoriów, zarówno morfologia zwykła (cena około 7-8 złotych) jak i morfologia z rozmazem, są dostępne. Cena morfologii zależy głównie od tego, czy wykonuje się automatyczny czy ręczny rozmaz krwi. W przypadku morfologii z rozmazem automatycznym, cena zwykle nie przekracza 10 złotych, natomiast morfologia z rozmazem ręcznym to koszt około 10-15 złotych.
