To powszechnie znana prawda, którą każda mama potwierdzi, a teraz nauka również daje jej dowód. Zapach noworodka, jak również małego dziecka, jest w rzeczywistości uzależniający. Jest to biologicznie uzasadnione.
Zapach noworodka i zapach matki
Przyjemny zapach, który wydzielają maluchy, jest niepowtarzalny. Chociaż małe dzieci pachną charakterystycznie jako grupa, żadne dwa dzieci nie pachną identycznie. Jest to spowodowane tym, że zapach wydzielany przez każde konkretne niemowlę jest dostosowany do węchu jego rodziców, przede wszystkim matki. Jego celem jest przyciągnięcie rodziców i sprawienie, że matka nie będzie chciała od niego odejść.
Jedno z badań, mające na celu zgłębienie tego fascynującego zjawiska, dowiodło, że matki są w stanie rozpoznać swoje dziecko po zapachu – w eksperymencie było to możliwe w aż 90% przypadków! Inne badanie pokazało, jak ważny jest węch dla dziecka – zaraz po porodzie noworodek potrafi odnaleźć sutki, które wydzielają znany mu zapach wód płodowych. Mamy, które miały okazję kangurować dziecko bezpośrednio po porodzie, z pewnością pamiętają niezdarną, ale zdeterminowaną próbę pełzania malucha w stronę ich piersi. Ten proces, znany jako "breast crawl", został opisany po raz pierwszy w 1987 roku przez badaczy z Kanady i dotyczy aż 85% zdrowych noworodków. Co szczególnie fascynujące, ten fenomen występuje tylko po porodzie – po kilku dniach dzieci "zapominają" jak się przemieszczać i dopiero po kilku miesiącach wracają do pełzania. Jednak wtedy ich celem jest zdobycie nowej umiejętności motorycznej, a niekoniecznie pierś mamy.
Zapach, który przyciąga
Chociaż to może nie brzmi romantycznie, zapach niemowlaka, docierający do nozdrzy mamy, powoduje wyrzut dopaminy w jej mózgu. To neuroprzekaźnik, zwany również "przekaźnikiem przyjemności", odgrywa kluczową rolę w naszym odczuwaniu. Dodatkowo, aktywizuje ośrodek nagrody w mózgu i motywuje nas do powtarzania czynności, które sprawiają nam przyjemność. To właśnie od dopaminy zależy uczucie "motyli w brzuchu" przy zakochaniu, ale również uczucie głębokiego relaksu, które odczuwamy sięgając po używkę.
Piękny, słodki zapach naszego dziecka sprawia, że czujemy się dobrze – pragniemy go wąchać jak najwięcej i być blisko niego, aby w każdej chwili móc się nim "rozkoszować". Z punktu widzenia ewolucji jest to istotny element budowania relacji matka-dziecko. Ludzkie dzieci potrzebują szczególnie długiej opieki, ponieważ przez wiele lat są bezbronnie i zależne od rodzica. Ich zapach jest więc nagrodą za trud i wysiłek związany z opieką i zapewnianiem bezpieczeństwa.
Czy można zachować zapach niemowlaka na zawsze?
Ta prawda jest również znana wszystkim rodzicom, ale warto ją przypominać: dzieci bardzo szybko rosną, dlatego warto cieszyć się ich pięknym niemowlęcym zapachem. Po latach z pewnością będziemy tęsknić za nim.
- "Mothers’ recognition of their newborns by olfactory cues", M. Kaitz, A. Good, A. M. Rokem, A. I. Eidelman, Dev Psychobiol, 1987.
- "Chemical communication and mother-infant recognition", Stefano Vaglio, Commun Integr Biol., 2009.
- "Can a baby’s smell help with depression?", Nancy Bazilchuk, ScienceNordic.com, dostęp 16.09.2020.
