"Paweł i Gaweł" bawią już od wielu lat kolejne pokolenia uczniów. To wiersz, który pamiętamy przez całe życie i często powracamy do niego z sentymentem. Słowa "Wolnoć Tomku/W swoim domku" stały się już częścią języka potocznego. Ale jakie przesłanie niesie ten znany wiersz Aleksandra Fredry? Jak można go interpretować?
Spis treści
Paweł i Gaweł – streszczenie
Utwór "Paweł i Gaweł" napisany przez Aleksandra Fredrę jest ceniony od dziesięcioleci jako część kanonu polskiej literatury dziecięcej. To bajka, o czym świadczy rymowana forma oraz obecność morału.
Opowieść Fredry opowiada o dwóch mężczyznach, którzy mieszkają w jednym domu. Na górnym piętrze mieszka spokojny i łagodny Paweł, unikający konfliktów. Niestety, mężczyzna mieszkający na dole, Gaweł, jest zupełnym przeciwieństwem swojego sąsiada – jest hałaśliwy, skłonny do kłótni i uwielbia polowania, strzelanie i hałasowanie wewnątrz domu. Paweł w końcu ma dość tego hałasu i prosi Gawła o ciszę. Jednak Gaweł nie zamierza rezygnować ze swoich ulubionych zajęć i odpowiada Pawłowi, że w swoim domu może robić, co mu się podoba.
Następnego dnia Gaweła budzi woda kapiąca mu z sufitu na twarz. Szybko biegnie do góry, gdzie Paweł urządził wielkie akwarium i łowi ryby. Na protesty Gawła, Paweł odpowiada tak samo jak Gawła poprzedniego dnia – "Wolnoć Tomku/W swoim domku".
"Paweł i Gaweł" – tekst
Paweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł, spokojny, nie wadził nikomu,
Gaweł najdziksze wymyślał swawole.
Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju.
Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i prosi w pokorze:
– Zmiłuj się waćpan, poluj ciszej nieco,
Bo mi na górze szyby z okien lecą.
A na to Gaweł: – Wolnoć, Tomku,
W swoim domku.
Cóż było mówić? Paweł ani pisnął,
Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.
Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie,
A tu z powały coś mu na nos kapie.
Zerwał się z łóżka i pędzi na górę.
Sztuk! puk – zamknięto. Spogląda przez dziurę
I widzi… Cóż tam? Cały pokój w wodzie,
A Paweł z wędką siedzi na komodzie.
– Co waćpan robisz? – Ryby sobie łowię.
– Ależ, mospanie, mnie kapie po głowie!
A Paweł na to: – Wolnoć, Tomku,
W swoim domku.
Z tej to powiastki morał w tym sposobie:
Jak ty komu, tak on tobie.
Interpretacja "Paweł i Gaweł"
Bajka Fredry ma bez wątpienia charakter pouczający. Historia Pawła i Gawła pokazuje, że powinniśmy traktować innych tak, jak sami chcielibyśmy być traktowani. Każdy zasługuje na szacunek i uprzejmość, dlatego jeśli oczekujemy tego od innych, powinniśmy sami okazywać je pierwszym.
Morał bajki "Paweł i Gaweł"
Jedną z podstawowych cech bajek jest obecność morału. W tym utworze jest on wyraźny: "Jak ty komu, tak on tobie". Można to zrozumieć jako "nie czyń drugiemu tego, czego nie chciałbyś dla siebie". Interpretacja wiersza sugeruje, że nie powinniśmy robić drugiej osobie krzywdy ani czynić rzeczy, które dla nas samych byłyby nieprzyjemne. Złe postępowanie może do nas wrócić.
Cechy i zachowanie Pawła i Gawła
Paweł to człowiek spokojny, który nie przeszkadza innym, unika kłótni i nieodpowiedniego zachowania. Gawła natomiast jest zupełnym przeciwieństwem swojego sąsiada. Uwielbia hałaśliwe rozrywki i nie zamierza ustępować innym, nawet jeśli może to prowadzić do konfliktów – co widać po jego odpowiedzi na prośbę Pawła. W ciągu dnia organizuje "najdziksze" zajęcia w swoim mieszkaniu – poluje na zwierzęta, biega za nimi i przewraca meble, strzela, trąbi i niezwykle głośno krzyczy, co utrudnia życie sąsiadowi.
- Akademia Pana Kleksa – test z lektury z odpowiedziami [do druku]. Jak przygotować się do sprawdzianu?
- Jakie były duchy w Opowieści Wigilijnej? Streszczenie najważniejszych wątków
- Mit o Syzyfie – streszczenie najważniejszych wątków. Te informacje przydadzą się na polskim
