Nagła śmierć łóżeczkowa (ang. Sudden Infant Death Syndrome – SIDS) niepokoi młodych rodziców. Czym jest SIDS? Jakie czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia śmierci łóżeczkowej? Czy spanie z dzieckiem jest ryzykowne?
Najważniejsze informacje:
- SIDS występuje u niemowląt, u których nie stwierdzono problemów zdrowotnych ani innych przyczyn śmierci.
- SIDS najczęściej dotyka niemowlęta między 2. a 3. miesiącem życia.
- Przyczyny SIDS są nieznane, ale wyróżnia się kilka czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów przez rodziców, spożywanie alkoholu, przegrzewanie dziecka i nieodpowiednie warunki do spania.
- Karmienie piersią zmniejsza ryzyko SIDS.
- Spanie z dzieckiem, z zachowaniem odpowiednich zasad bezpieczeństwa, nie jest bardziej ryzykowne niż samodzielne spanie dziecka w łóżeczku.
Spis treści
Co to jest śmierć łóżeczkowa (SIDS)?
O śmierci łóżeczkowej słyszałam wiele, można o niej przeczytać w poradnikach dla rodziców. Nie wszyscy jednak mają aktualną wiedzę na temat SIDS, co może powodować nadmierny stres lub nieświadome narażenie dziecka na niebezpieczeństwo.
SIDS to zespół nagłego zgonu niemowlaka, u którego nie ma wad wrodzonych ani innych problemów zdrowotnych. Najczęściej dotyka niemowlęta między 2. a 3. miesiącem życia. Termin ten odnosi się do przypadków zgonu niemowląt poniżej 1 roku życia, u których nie znaleziono innych przyczyn śmierci.
W Stanach Zjednoczonych odnotowuje się od 0,2 do 2 przypadków SIDS na 1000 urodzeń rocznie. W Polsce jest to około 200 przypadków.
Nagła śmierć łóżeczkowa: statystyki
Choć eksperci wiedzą, czym jest SIDS, nie znają dokładnych przyczyn tego zjawiska. Niektóre badania nie uwzględniają wszystkich czynników ryzyka, co powoduje błędne informacje, na przykład że spanie z dzieckiem zwiększa ryzyko SIDS. Najbardziej wiarygodne są statystyki ze Stanów Zjednoczonych, które są najczęściej używane jako wzór dla innych krajów, w tym dla Europy. Jednak kultura, dostępność udogodnień i wiedza rodziców wpływają na występowanie SIDS. W Polsce nie prowadzono dokładnych badań na ten temat.
Przyczyny SIDS
- Palenie papierosów w obecności dziecka zwiększa ryzyko SIDS poprzez zmniejszenie obrony przed niedotlenieniem i wzrost bezdechu. Nie wolno palić w obecności dziecka.
- Przegrzewanie dziecka i zbyt ciepłe ubranie utrudniają oddychanie i mogą prowadzić do uduszenia. Temperatura pomieszczenia, gdzie śpi dziecko, powinna wynosić 18-20 stopni.
- Spożywanie alkoholu przez rodziców zwiększa ryzyko SIDS. Alkohol obniża czujność rodziców i zwiększa niebezpieczeństwo dla dziecka.
- Przedwczesny poród może powodować problemy z oddychaniem u dziecka.
- Brak prawidłowej opieki prenatalnej oraz brak wiedzy na temat opieki nad niemowlętami wpływają na wysoki odsetek SIDS w niektórych krajach i społecznościach.
- Niewłaściwa pozycja dziecka podczas snu i nieodpowiednie warunki do spania zwiększają ryzyko uduszenia się. Niemowlęta powinny spać na plecach, a łóżeczka powinny być dobrze wentylowane.
Śmierć łóżeczkowa: objawy
SIDS diagnozuje się w przypadku zgonu dziecka bez wykrytych problemów zdrowotnych. Ważne jest eliminowanie czynników ryzyka (stworzenie odpowiednich warunków do spania), a nie szukanie objawów zdrowotnych. Niemniej jednak, należy regularnie kontrolować stan zdrowia dziecka i konsultować się z pediatrą w przypadku jakichkolwiek niepokojących zmian, takich jak problemy z oddychaniem czy temperaturą ciała.
SIDS a łóżeczko: na co zwrócić uwagę?
Do SIDS najczęściej dochodzi z powodu niedotlenienia, które może wynikać z różnych czynników, takich jak zadymione lub nadmiernie ogrzane pomieszczenie. Może dojść również do ucisku tętnicy szyjnej, jeśli dziecko ma przekrzywioną główkę na poduszce lub na zbyt miękkim materacu. Noworodki i niemowlęta powinny spać na twardych materacach i unikać poduszek do 2-3 roku życia.
Wybierając łóżeczko, warto sprawdzić, czy spełnia ono wszystkie zalecenia bezpieczeństwa. Nie należy używać ochraniaczy na szczebelki, ponieważ maluchy mogą się do nich dośćć i utrudniać oddychanie. Łóżeczka turystyczne lub dostawki powinny być dobrze wentylowane.
W łóżeczku nie powinny znajdować się dodatkowe przedmioty ani materiały. Wszystkie pluszaki, zabawki, kocyki i poduszki powinny być usunięte podczas snu. Najbezpieczniej jest używać śpiworków lub otulaczy, które nie zakrywają twarzy dziecka.
SIDS a karmienie piersią i spanie razem
Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Pediatrycznego jednym z czynników ryzyka SIDS jest spanie z niemowlęciem. Jednak badania, na których opiera się to twierdzenie, uwzględniają również inne czynniki, takie jak palenie papierosów, spożywanie alkoholu i leków przez rodziców. Nie uwzględniono również miejsca, w którym rodzic śpi razem z dzieckiem.
- Wspólne spanie z dzieckiem na szerokim, twardym materacu, bez niebezpiecznych przedmiotów i ustalenie odpowiedniej temperatury pomieszczenia.
- Nie powinno się używać poduszek ani innych przedmiotów w bezpośrednim otoczeniu dziecka.
- Matka nie powinna nosić odzieży, w której dziecko może się zaplątać, ani nie powinna być pod wpływem substancji odurzających, takich jak alkohol lub leki.
Wspólne spanie z dzieckiem karmionym piersią poprawia jakość snu dla obojga i pomaga w karmieniu. Karmienie piersią zmniejsza ryzyko SIDS o 50% ze względu na korzystne działanie mleka matki na układ immunologiczny dziecka.
Śmierć łóżeczkowa: do kiedy należy się martwić?
SIDS występuje najczęściej w pierwszym roku życia dziecka, ze szczególnym naciskiem na 3. i 4. miesiąc. Im dziecko jest starsze, tym mniejsze ryzyko wystąpienia SIDS. Nie oznacza to jednak, że po 18 miesiącu życia należy zrezygnować z zasad higieny snu. Zachowanie tych zasad jest korzystne dla zdrowia i nawyków snu dla całej rodziny.
Stosowanie się do zaleceń ekspertów znacznie zmniejsza ryzyko SIDS. Młodzi rodzice powinni zdobyć wiedzę na ten temat, jednak nie warto denerwować się nadmiernie. Zapobieganie to klucz do ochrony przed SIDS, a także dobrej jakości snu dla całej rodziny.
